Paragraaf categorie: Artist Toolbox

Eerste stappen

Eerste stap

Dus binnen je grote tekenvlak maak je eerst een grote lay-out met hulplijnen en in die grote lay-out maak je weer kleinere vlakverdelingen en daarin weer kleine vlakverdelingen en dan kun je alles veel makkelijker terugvinden. Ook blijkt dat als je zo werkt de verhoudingen steeds veel beter kloppen. Het is even wennen omdat je een andere discipline moet aannemen. Vaak heb je n.l. als tekenaar de neiging om meteen naar een detail te stormen en dat uit te werken. Wat je dus te doen staat is een stap terug nemen en steeds kijken naar het grote geheel en van daaruit de details vinden.

Het grote tafereel onderverdelen in een lay-out.

tafereel onderverdelen

Het beeld onderverdelen in een lay-out.

Het grote tafereel onderverdelen in een lay-out

Je kunt de neiging hebben de ideale lijn of contour van een object meteen weer te geven als je iets aan het tekenen bent. Maar ik ben daar geen voorstander van want dat is een hele moeilijke opgave. Het blijkt dat je dan je aandacht richt op maar één detail en de verhouding met de rest van de indrukken gauw uit het oog verliest.

Om op een meesterlijke manier alles in de juiste proporties te brengen. Het werkt veel makkelijker als je de details weet te vinden in een groter geheel.

Je verdeelt je tafereel in enkele grote gebieden en die gebieden verdeel je weer onder in kleinere gebieden en zoekt naar de juiste verhoudingen en binnen die kleinere gebieden ga je nog weer verder zoeken dan nog kleinere gebieden en dan vindt alles veel makkelijker zijn plaats.

Kleinere hulplijnen

kleinere onderverdelingen

Kleinere onderverdelingen

Een ander groot voordeel van werken op deze manier is dat je de compositie beter in de hand hebt. Om een goede compositie te creëren moet je eigenlijk weer terug redeneren en in dat geheel een hiërarchie maken waarin sommige delen minder belangrijk zijn en andere delen weer heel belangrijk. We komen hier later op terug.

Wissel steeds je blikveld af van het hele tafereel naar het detail

Verhoudingen

Verhoudingen. Het woord zegt het al: hoe verhouden twee dingen zich ten opzichte van elkaar? Door steeds twee of meerdere objecten in je tafereel met elkaar te vergelijken komen de dingen in de juiste orde en vind alles automatisch een plek in jouw tekening of schilderij.

Verhoudingen. Je kunt heel veel halen uit de relatie van verschillende objecten in je tafereel, uiteindelijk ook de compositie van je schilderij door objecten te accentueren en objecten minder belangrijk te maken.

Verhoudingen

Wat kun je allemaal met elkaar vergelijken?

  • Je kunt de lengte en breedte en hoogte onderling met elkaar vergelijken
  • je kunt de toonwaarde of de kleur met elkaar vergelijken tussen de verschillende objecten op je schilderij.
  • Je kunt de verzadiging van verschillende vlakken vergelijken
  • Je kunt de richtingen met elkaar vergelijken. 
  • In de compositie kun je de belangrijkheid van een object vergelijken met de belangrijkheid van een ander object bijvoorbeeld een accent ergens plaatsen en een ander object meer neutraal maken
  • je kunt de positie met elkaar kunt vergelijken binnen een tafereel.

Het is ook een manier van kijken die je ontwikkelt als kunstenaar. Het is niet alleen dàt je kijkt naar een onderwerp maar hóe je kijkt. Je kunt op een onderzoekende manier kijken, niet zomaar in het wilde weg kijken, maar ondertussen mensen, objecten, kleuren, licht-donker, toonwaarden en meer met elkaar vergelijken. Als het met het blote oog niet lukt dan kun je gewoon meten met je gestrekte arm en een penseel om de verhoudingen goed te krijgen.

Je tekening of schilderij zit gewoon lekkerder in z’n vel als de verhoudingen kloppen. Belangrijk is steeds te blijven schetsen want daarmee leer je je onderwerp beter kennen… Met schetsen ben je eigenlijk al op een vlotte manier aan het onderzoeken..

Het is niet alleen belangrijk dàt je kijkt maar vooral hóe je kijkt, tijdens het kijken onderzoek en vergelijk je dingen met elkaar…

Eerst het geheel, daarna het detail

Focus eerst op het geheel, daarna pas op details

Eerst het geheel, daarna het detail

Eerst de ‘lay-out’

Eerst het geheel, daarna het detail. Als je een tafereel begint te te schetsen in potlood, dan beginnen veel mensen snel met een bepaald detail in te vullen en daaraan volgend detail vast te knopen weer een volgend detail en zo de hele tekening in te vullen. Kunstenaars hebben daar een term voor, het is niet een altijd positieve term, het wordt ‘breien’ genoemd.

Het aan elkaar breien van verschillende details, het ene detail en dan het volgende detail en dan zo voort, totdat je een geheel hebt. Maar als je steeds focust op een detail dan is je blikveld gericht op dat ene detail en niet op de verhouding, de relatie met andere details. dus de verhoudingen van de proporties van een detail die zich verhouden tot het andere detail uit het oog.

eerst het geheel, daarna het detail

Eerst het geheel, daarna het detail

Layout

Maak eerst een ‘lay-out’ van je tafereel. Voor dit schilderij ging ik eerst uit van een vierkant schilderdoek dat ik nog had staan. Vandaar dat de foto ook aangepast is op het vierkante formaat. Ik ga eerst het hele tafereel in kaart brengen in een grote layouten de onderdelen van het tafereel schetsmatig een plek geven. Dat kan op een hele losse manier. Dit kan ook vrij snel als je eenmaal die grote lay-out hebt staan dan kun je binnen die layout weer andere onderdelen een plek geven. Alles krijgt op die manier zijn juiste plek en de juiste verhoudingen van de proporties worden op deze manier makkelijker gevonden.

Schetsen is the way to go

alles kan op een schetsmatige manier waardoor je steeds kunt blijven schuiven met onderdelen van de tekening. Je kunt dingen verplaatsen, je kunt dingen weglaten, je kunt misschien iets toevoegen en dit op een speelse manier. Schetsen is brainstormen op papier.
De beste schilderijen ontstaan vaak vanuit schetsen. Je ziet ook dat grote meesters van enorme verbeteringen aanbrengen in hun werk tijdens het schilderen. Door het schetsen krijg je die ‘luchtige’ werkwijze die experimenteren mogelijk maakt.

schetsen is brainstormen op papier

met schetsen kun je dingen onderzoeken en daar leer je het meeste van. Schetsen hebben een charme op zich, het losse, spontane werken, met zoeklijntjes en kleine foutjes..
Eerst het geheel, daarna het detail

Elke sessie breng je verbeteringen aan

Steeds verbeteringen aanbrengen

Elke volgende sessie dat je aan je schilderij werkt breng je verbeteringen aan. Je werkt aan de vlakverdeling en je verbetert fouten. Ondertussen blijf je werken aan een aantal dingen:

• de verhoudingen
• de juiste vorm van een object of persoon
• de licht/donker indeling van het hele tafereel.
• geleidelijk breng je ook steeds meer kleur aan.
• contrasten

Hiërarchie in het schilderij

Terwijl je steeds naar het geheel blijft kijken. Begrijp dat dat geheel je compositie is. Binnen die compositie kun je bepaalde delen meer contrast geven en andere delen minder contrast. Door licht/donker, door kleur, door vaag/scherp en zo zijn er nog meer mogelijkheden.

Contrasten

Datgene wat veel contrast heeft trekt de aandacht. Het is goed om één punt in je compositie te hebben dat het meeste aandacht vraagt. Dat ene punt van aandacht t als het ware de hele compositie bij elkaar.

eerst het geheel daarna het detail
opdracht

kunstenaars oog vs meten

Eerst kijken met je ‘kunstenaars-oog’, pas meten als het niet lukt

Maar de beste methode is om je kunstenaarsoog te ontwikkelen dat wil zeggen dat je leert in te schatten hoe de verhoudingen in elkaar steken. Dus eerst begin je een tekening zonder te meten en je gaat pas meten als je er niet uitkomt. Je gaat dus niet af op op meten maar op ‘zien’. 

Kort gezegd: ‘meten’ gebeurt aan de hand van een penseel, potlood of liniaal, ‘zien’ gebeurt aan de hand van je inzicht als kunstenaar.

Verhoudingen inschatten​

Maar de beste methode is om je kunstenaarsoog te ontwikkelen dat wil zeggen dat je leert in te schatten hoe de verhoudingen in elkaar steken. Dus eerst begin je een tekening zonder te meten en je gaat pas meten als je er niet uitkomt. Je gaat dus niet af op opmeten maar op ‘zien’. Zo oefen je het beste en je zult zien dat je hierin snel groeit. MITS je veel schetst.

Leer veel te schetsen​

Daarom is schetsen zo belangrijk. Door telkens weer te schetsen sta je jezelf toe om fouten te maken en die fouten daar leer je van. Elk foutje dat je oplost is een probleempje dat je oplost en daardoor groei je. Die fouten kun je corrigeren en je kunt dus gewoon je gum gebruiken als gereedschap als iets niet klopt en dat is heel geoorloofd. Vele grote kunstenaars maakten schetsen en corrigeerden die grondig. 

Schetsen is onderzoeken​

Daar is een schets ook voor bedoeld: om te onderzoeken. Dus als je leert om eerst te schetsen en af te gaan op je kunstenaarsoog door te leren inschatten hoe de proporties zich verhouden, word je daarin steeds beter en krijg je schets ook een bepaalde losheid en directheid, een bepaald los ‘handschrift’. Belangrijk bij het schetsen is dat je het regelmatig doet. Schetsen is op een losse manier probleempjes oplossen op je tekenpapier of schilderdoek, door jezelf vragen te stellen hoe situaties in elkaar zitten. Hierdoor groei je snel. En natuurlijk altijd: veel oefenen.

artist toolbox

Van groot naar klein

van groot naar klein

begin te werken vanuit het hele tafereel

Eerst de ‘lay-out’

 

Als je een tafereel begint te te schetsen in potlood, dan beginnen veel mensen snel met een bepaald detail in te vullen en daaraan volgend detail vast te knopen weer een volgend detail en zo de hele tekening in te vullen. Kunstenaars hebben daar een term voor, het is niet een altijd positieve term, het wordt ‘breien’ genoemd.

 

Focus eerst op het geheel, daarna pas op details

 

Het aan elkaar breien van verschillende details, het ene detail en dan het volgende detail en dan zo voort, totdat je een geheel hebt. Maar als je steeds focust op een detail dan is je blikveld gericht op dat ene detail en niet op de verhouding, de relatie met andere details. dus de verhoudingen van de proporties van een detail die zich verhouden tot het andere detail uit het oog.

Maak eerst een ‘lay-out’ van je tafereel

 

Daarom gaat een geschoolde kunstenaar eerst het hele tafereel in kaart brengen in een layout dus dat wil zeggen het hele vel papier indelen en de verschillende onderdelen van een tafereel een plek geven. Dat kan op een hele losse manier. Dit kan ook vrij snel als je eenmaal die grote lay-out hebt staan dan kun je binnen die layout weer andere kleinere voorwerpen of onderdelen of mensen een plek geven. Alles krijgt op die manier zijn juiste plek en de juiste verhoudingen van de proporties worden op deze manier makkelijker gevonden.

 

Schetsen is the way to go

 

alles kan op een schetsmatige manier waardoor je steeds kunt blijven schuiven met onderdelen van de tekening. Je kunt dingen verplaatsen, je kunt dingen weglaten, je kunt misschien iets toevoegen en dit op een speelse manier.